Nowy system płatności za bilety lotnicze? IATA chce zmian

Prognoza IATA na rok 2026 zakłada, że linie lotnicze osiągną przychody przekraczające 1,053 biliona dolarów amerykańskich. Mimo to – zdaniem branżowej organizacji – uśrednione zyski netto wyniosą nie więcej niż 41 miliardów dolarów amerykańskich – zarobki „na czysto” będą wyższe niż w tym roku, w którym prognozowany jest zysk netto 36,6 miliarda dolarów amerykańskich. Wzrost zysków nie oznacza poprawy marży jednostkowej – rentowność z przewozu jednego pasażera wciąż utrzyma się na niskim poziomie 3,9 proc.

Drenaż zysków

– Linie lotnicze zarabiają mniej na przewiezieniu jednego pasażera niż Apple na sprzedaży jednego opakowania na telefon – wskazuje Marie Owens Thomsen, główna ekonomistka Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Lotniczych. Na jednym pasażerze zarabia się obecnie 7,90 dolara amerykańskiego – jest to mniej niż w rekordowym roku 2023, kiedy było to 60 centów więcej. Pomimo utrzymujących się na niskim poziomie marż, operatorzy lotniczy mają radzić sobie w 2026 roku lepiej niż obecnie, choć rezultaty (i kluczowe wskaźniki finansowe) mogłyby być jeszcze lepsze, gdyby linie lotnicze nie były obarczone kosztami obsługi płatności.

Ekonomika i efektywność systemu płatności są kluczowe dla każdego rodzaju sprzedaży detalicznej. Linie lotnicze przetwarzają płatności o wartości prawie jednego biliona dolarów amerykańskich rocznie, z czego: 80 proc. (977 miliardów) to przychody z lotów pasażerskich (wliczając w to usługi dodatkowe), a 20 proc. (91 miliardów) to podatki rządowe i opłaty lotniskowe, które są pobierane przez przewoźników i przekazywane bezpośrednio odpowiednim organom. Odpowiada to około dwóm miliardom transakcji każdego roku, a – jak wskazuje IATA – każda ułomność w niezawodności transakcyjnej powoduje utratę zaufanie pasażerów do linii lotniczych.

Zmiany upodobań

Roczny koszt obsługi płatności to wydatek rzędu 22 miliardów dolarów amerykańskich. Samo przetwarzanie płatności kosztuje 18 miliardów (bezpośredni koszt realizacji każdej transakcji), a cztery miliardy to koszty operacyjne linii lotniczych (różne systemy płatności, adaptery, przewalutowania itp.). Owe 22 miliardy IATA przedstawia także tak, że płatności konsumenckie kosztują 15 miliardów dolarów, podczas gdy płatności korporacyjne wynoszą siedem miliardów. W branży o bardzo niskich marżach linie lotnicze nie mają możliwości wprowadzania innowacyjnych systemów płatności, dążąc do obniżenia kosztów obsługi systemów płatniczych. Gdyby jednak wdrożone zostały nowe standardy i preferencje płatnicze, to linie lotnicze mogłyby wygenerować rocznie nawet 14 miliardów dolarów amerykańskich przychodów więcej.

Preferowane przez pasażerów opcje płatności za bilety lotnicze zmieniają się – chociaż karty płatnicze nadal dominują w liczbie dokonywanych transakcji, to płatności natychmiastowe (np. BLIK, przelewy Elixir) i portfele cyfrowe (np. Apple/Google Pay, PayPal, Alipay itd.) zyskują na popularności. Z ostatniego badania IATA wynika już, że dla 78 proc. wszystkich pasażerów smartfon, który łączy w sobie funkcje portfela cyfrowego, paszportu cyfrowego i karty lojalnościowej, do rezerwacji, płacenia i obsługi procedur lotniskowych, jest kluczowy do odbycia lotniczej podróży. Europa preferuje rezerwacje za pośrednictwem stron internetowych linii lotniczych i płacenie kartą debetową/kredytową (81 proc. vs 72 proc.), podczas gdy region Azji i Pacyfiku wykazuje największą na świecie preferencję – 46 proc. vs 28 proc. – w korzystaniu z portfeli cyfrowych do płacenia za podróże, przy czym odsetek ten wśród pasażerów poniżej 25. roku życia sięga 63 proc., jak i niechęć do użycia kart kredytowych.

Nowy system

Choć technologia standardów płatności, opracowana jeszcze w 1987 roku, jest już raczej historią, to wciąż wiele linii lotniczych korzysta z przestarzałego rozwiązania (takie płatności są już znacznie mniej bezpieczne), co prowadzi do wysokiego wskaźnika rezygnacji z płatności, utraty potencjalnych dochodów i niezadowolenia pasażerów. Stowarzyszenie Nexo opracowało 10 lat temu nowy standard ISO dla systemów płatniczych – jest on obecnie wdrożony w 31 krajach, a rocznie przetwarzanych jest pięć miliardów transakcji płatniczych. Standard „ISO płatności” ujednolica formaty elektronicznych komunikatów (opartych o XML) dla systemów płatniczych, usprawniając przepływ danych między bankami i firmami, co umożliwia bardziej szczegółowe i efektywne transakcje. Jak zaznacza IATA, organizacja współpracuje obecnie z liniami lotniczymi i podmiotami płatniczymi, aby ocenić zasadność wdrożenia owego standardu w branży lotniczej.

Implementacja nowego standardu musiałaby zostać wdrożona w całej branży, ponieważ żadne linie lotnicze nie są w stanie tego zrobić w izolacji, biorąc pod uwagę wysoki poziom powiązań w globalnym transporcie lotniczym. Podczas gdy potrzeby klientów zmieniają się dynamicznie, operatorzy stoją przed wieloma wyzwaniami związanymi z adaptacją. Każdy nowy instrument płatniczy to rozwiązanie „szyte na miarę”; wdrożenie pojedynczej, nowej opcji płatności, przy użyciu obecnej technologii i standardów, zajmuje od dziewięciu do 12 miesięcy. Tak długi proces szczególnie spowalnia chęć wdrażania nowych metod płatności przez przewoźników lotniczych. A bez innowacji trudno jest sprostać wymaganiom klientów i obniżyć koszty transakcyjne i operacyjne. Lekarstwami – zdaniem Zrzeszenie – byłyby: technologia IATA Pay, czyli lotniczy system płatności natychmiastowych przy praktycznie zerowym koszcie operacyjnym, jak i wdrażanie cyfrowych walut (euro, dolara i juana).